انتخاب تهران به پايتختی ايران
پسش از فتح تهران آقا محمد خان دستور داد شهر را براي پايتختی او آماده كنند وروز يكشنبه يازدهم ماه جمادي الاولي سال ۱۲۰۰ ه.ق. كه روز نوروز بود خواجه قاجار در تهران جلوس نمود، سكه زدند و خطبه خواندند. قاسم خان دولو با صد نفر تفنگچی به دژبانی قلعه تهران مامور شد و از آن وقت اينشهر را دارالخلافه خواندند.
آقا محمد خان در آغاز شهر استرآباد را براي تختگاه خود برگزيد ولي هنگامي كه غرب ايران را به تصرف در آوردند، دريافت كه اين شهر دور افتاده براي مركزيت چنين كشوری مناسب نيست و به همين جهت تا مدتي ساری را به عنوان پايتخت انتخاب كرد ولي باز معلوم شد كه اين شهر هم بی تناسب است، و همين كه نظر وافكارش به به سوي جنوب معطوف شد و آرزوی قلمرو متحد ايران را به حقيقت نزديك نمود، پايتخت مناسب تری مورد لزوم افتاد از اين رو تهران را برگزديد.
ظاهرا" آنچه آقا محمد خان را بر آن داشت تا پايتخت خود را در پای كوهها البرز برگزيند سلسله عواملی بوده است كه مجاورت اين كوهپايه ها با مراتع ايلاتی كه شاه قاجار خود از ميان برخاسته بود، موقعيت استراتژيك اين كوهپايه ها در برابر فشار روز افزون روسها بر مرزها ايران كه به خصوص در شمال غرب بسيار محسوس بوده و بالاخره تهديد مستمر تركمانان ساكن حوالي اترك بر مرزهای شمال شرقی ايران، از آن ميان قابل ذكر است. بنابر اين يك سلسله عوامل حياتی ارتباطی در انتخاب محل دقيق تهران موثر افتاده اند و مهمتر از همه قرار داشتن شهر بوده است بر كنار شاهراه غربی- شرقی ، مجاور كوهپايه های شمالی. تهران در يك موقعيت مركزی بر دره های مختلفی كه با كرانه دريای مازندران ارتباط داشته اندمشرف بوده است . در همان حال از اين مزيت و اقبال نيز برخوردار بوده كه ارتباط نواحی شمالی را با شهرهای ايران مركزی و فارس كه از غرب كوير به مراتب آسان تر بوده به سهولت بر قرار سازد .
روايت از: سازمان ميراث فرهنگی تهران